Sinds ik door het datavisualisatievirus besmet ben, ben ik de wereld wat anders gaan zien. Overal zie ik dingen die een vorm van datavisualisatie zijn.
Neem films: met de keuzes die een regisseur bij de productie maakt, wil de regisseur bepaalde ideeën of informatie – data – overbrengen.
In de film Monster staan deze keuzes symbool voor het werken met data.
Het plot van Monster
De film Monster gaat over een jongen die onbedoeld betrokken raakt bij een overval en moord. De film gaat over de rechtszaak tegen deze jongen en brengt twee kanten van het verhaal in beeld: de rechtszaak zelf en het leven van de jongen buiten de rechtbank.
Hoe Monster symbool staat voor werken met data
De film monster gaat dus over een rechtszaak en rechtszaken zijn een vorm van data-gedreven werken.
Bij een rechtszaak telt namelijk niet de gehele leefwereld van de betrokkenen mee. Dat zou niet te doen zijn (al zijn er soms verzachtende omstandigheden). Wat er toe doet is de relevante bewijslast voor de zaak. Al wil dat niet zeggen dat de rest van het leven van de betrokkenen niet bestaat.
Werken met data gaat op eenzelfde manier. Je zet data in voor een doel, bijvoorbeeld om mensen het juiste product aan te bieden. Je verzamelt daarom datapunten die je helpen om een persoon het juiste product aan te bieden. Dit zijn de data die van belang zijn voor jouw doel. Al wil dat, ook hier, niet zeggen dat de rest van het leven van de persoon niet bestaat.
De film Monster visualiseert dit thema op een mooie manier. Laten we beginnen met de foto uit het leven van de hoofdpersoon, Steve, buiten de rechtbank:
Bron: filmtrailer (youtube)
Steve draagt buiten de rechtbank altijd enige vorm van kleur. Soms is zijn outfit zoals hierboven zeer kleurrijk en soms wat minder. Dit staat mooi symbool voor het leven: soms is het heel kleurrijk, soms wat minder.
Kijken we naar Steve in de rechtbank, dan zien we dit:
Bron: filmtrailer (youtube)
Hij draagt een zwart-wit pak en de omgeving zit vol grijstinten. De kleuren zijn verdwenen. Het kleurrijke beeld van de wereld buiten de rechtbank, de realiteit, is platgeslagen tot een zwart-wit beeld van de bewijslast die er toe doet voor de rechtszaak.
Wanneer zwart-wit denken een probleem kan zijn
Nu denk je misschien: leuke vergelijking, maar is dat zwart-wit denken nu zo erg? Dat ligt eraan.
Neem mijn voorbeeld van productaanbevelingen: uiteindelijk wil je iedere gebruiker een goed product aanbieden. Daar lijkt weinig mis mee.
Een ander voorbeeld maakt het problematischer. Neem een social media platform, zoals Instagram. Dit platform heeft baat bij gebruikers die zoveel mogelijk tijd op het platform doorbrengen (zo verdienen ze geld). Stel dat angstige mensen langer op het platform zitten, dan kan een systeem de kleurrijke wereld platslaan tot angstindicatoren en informatie voorschotelen die angst bevordert.
In een wereld waarin we allemaal wel eens angstig zijn, worden gebruikers van het platform zo beetje bij beetje nog angstiger gemaakt. Maar soms zijn ongewenste effecten minder duidelijk.
Laten we teruggaan naar productaanbevelingen. Het algoritme biedt producten aan die goed bij een gebruiker passen. Maar wat betekent ‘goed passen’ in deze? Voor menig bedrijf betekent ‘goed passen’ iets als ‘een hoge verkoopkans’. Wat als dat – in de kleurrijke wereld – gelijk staat aan mensen die het minder breed hebben, eigenlijk geen baat hebben dat product, maar gevoelig zijn voor je aanbieding?
En om het nog spannender te maken: wat als je niet kan weten of dat zo is? Wat doe je dan?
Vergeet niet dat je de wereld in zwart-wit bekijkt
Werk je met data? Denk er dan aan dat je de wereld niet ziet zoals die is. Je ziet de kleurrijke wereld in grijstinten. Dat helpt bij je doel, maar kan onbedoelde neveneffecten hebben.
Nieuwsgierig?
De tip voor nieuwsgierige mensen is dit keer simpel. Kijk Monster op Netflix.