Als je aan data denkt, dan denk je al snel aan tabellen. Als je data effectief in wil zetten, vertaal je de inzichten naar beeld. Maar wist je dat je data ook kan omzetten naar geluid?
Datasonificatie in een notendop
Het omzetten van data naar geluiden heet datasonificatie. Dit is een andere manier om je doelgroep de data te laten ervaren. Waar de combinatie data en beeld – datavisualisatie – inmiddels bij aardig wat mensen bekend is, is datasonificatie onbekend en nieuw.
Hierin schuilt ook de kracht van het medium.
Waarom zet je datasonificatie in?
Ik vind geluid een uitermate interessant medium. Waar je beeld kan uitzetten (bijvoorbeeld door je ogen te suiten) is dat met geluid een stuk lastiger. Een geavanceerde koptelefoon daargelaten, is het uitermate lastig je ervaring van geluid volledig uit te zetten.
Het is deze directe en onontkoombare vorm van ervaren dat datasonificatie zo interessant maakt. Het medium is daarnaast onbekend bij het grote publiek en biedt daarmee een nieuwe manier om je publiek data te laten ervaren.
Datasonificatie komt directer binnen en kan daarmee inprikken op het gevoel.
Een voorbeeld
Tussen 2012 en 2020 werkte ik in de wereld van online marketing. In deze periode vonden er allerlei ontwikkelingen rondom privacy plaats. Deze ontwikkelingen hadden met name invloed op zogenoemde trackers: stukjes code die gebruikersdata vastleggen.
In het eerste deel van de genoemde periode, waren er een aantal mogelijkheden om hier inzicht in te krijgen. Een daarvan was Ghostery. Een tooltje dat je laat zien hoeveel trackers er actief zijn:
Simpel gezegd is dit een tellertje dat je, als je wil, meer informatie kan laten zien.
In 2018 volgde de AVG (of GDPR) en werden vrijwel alle websites voorzien van een consentmelding:
Ik denk dat maar weinig mensen de moeite nemen om zo’n melding lezen. Als je dat doet, en wat rond klikt, zie je bijvoorbeeld dat nu.nl trackers van 126 partijen op haar website heeft, welke ieder op een of meerdere manieren data vastleggen.
Omdat mensen dood gegooid worden met consentmeldingen, ligt hier een kans voor datasonificatie.
In de loop van 2020 kwam het idee bij me op:
Wat zou er gebeuren als ik een geluid zou afspelen voor iedere keer dat een tracker data verstuurt?
Zo ontstond de plug-in voor Google Chrome: What’s Data Sound?
Deze plug-in speelt een redelijk vervelende toon af voor iedere keer dat een website data naar Google of Facebook (Meta) stuurt. Het geluid zou nog veel vaker klinken als ik alle mogelijke trackers in de gaten zou houden (in het geval van nu.nl dus 126!).
Zoals gezegd werkt de plug-in alleen voor Google Chrome. Je download de plug-in hier. Dit is de beste manier om te ervaren wat datasonificatie met je doet.
Het is heel wat anders dan een tellertje of een consent melding nietwaar?
Nieuwsgierig?
De wereld van datasonificatie is groots. Wil je hier meer over weten? Bekijk dan de voorbeelden op sonification.design of luister eens naar de Loud Numbers podcast.