Tijd. Het is iets wat we elke dag gebruiken om ons leven in te delen in blokjes en die te vullen met activiteiten.

Tijd geeft ons ook een inkijkje in de rol van technologie bij het maken van datavisualisaties.

Een belangrijk onderdeel

Technologie is een belangrijk onderdeel van datavisualisatie. Het is zeker niet het belangrijkste. Vragen als welke boodschap wil je overbrengen? en bij welke doelgroep wil je dat bereiken? wegen zwaarder.

Maar daarna komt technologie al snel om de hoek kijken:

  • Welke technologische middelen zijn er?
  • Welke daarvan zijn er beschikbaar?
  • Hoe vertrouwd ben je met die technologie?

Deze technologische middelen komen samen met je datavisualisatie en vormen zo drie smaken:

  • Beperkende technologie
  • Passende technologie
  • Bevrijdende technologie

Met de tijd aan onze zijde gaan we deze drie smaken verkennen.

De technologische beperking en tijd

In de loop van de tijd zijn we ons leven gaan plannen. Daarom werd het belangrijker om op ieder moment te kunnen zien hoe laat het is. Of beter gezegd, we konden juist meer plannen omdat we de tijd konden zien:

Is het al half vier?! Oef, dan moet ik snel richting huis!

We staan er niet bij stil, maar het uurwerk met twee (soms drie) wijzers die de tijd aangeven, is een van de eerste succesvolle datavisualisaties. Het is er een die voortkomt uit een technologische beperking.

Toen de populariteit van tijd toenam, waren er nog geen schermen. We konden tijd in theorie wel opschrijven, maar er was geen manier om dit realtime voor een grote groep mensen te doen.

Wat er wel beschikbaar was: mechaniek. Door die slim in te zetten werd het systeem van het analoge uurwerk met wijzers bedacht. Eerst groot in elk dorp op een kerktoren. Later steeds kleiner: van een klok in huis, naar een zakhorloge tot een polshorloge.

Je kan beperkte technologie zien als roeien met de riemen die je hebt.

Passende technologie en tijd

Met de introductie van digitale technologie en schermen kwam er een nieuwe kans voor het uurwerk: het digitale horloge.

Zo’n horloge kan de tijd in cijfers laten zien en deze realtime veranderen. Oké, tegenwoordig klinkt dat niet heel hip meer, maar dit was ooit heel erg tof.

De voorganger van het digitale horloge is zo succesvol geweest, dat deze nog steeds populair is. Zo spreken we nog steeds over analoge en digitale uurwerken.

Bevrijdende technologie

De meest recentelijke uurwerkontwikkeling zit hem in betere schermen. Je ziet deze terug in sporthorloges en de ‘smartwatch’. Deze ontwikkeling heeft twee grote invloeden op het visualiseren van tijd:

  • De schermen bieden meer creatieve mogelijkheden voor het visualiseren van tijd.
  • De makers van deze nieuwe generatie uurwerken hebben een open ontwikkelplatform, waardoor het voor meer mensen mogelijk is een wijzerplaat te ontwerpen.

Het biedt dus méér creatieve mogelijkheden voor méér mensen, maar in de praktijk zie je op deze horloges veel variaties van de twee bekende smaken: analoge en digitale wijzerplaten.

De schermen bieden tal van mogelijkheden. Waarom kan dat niet anders?

Nieuwsgierig ging ik voor mijn eigen sporthorloge (een Garmin) aan de slag. Al snel vond ik inspiratie in het boek Snow Crash. Een fictie boek uit 1992 waarin sommige personen direct binaire informatie (nullen en enen) kunnen lezen. Dat idee werd de basis voor mijn wijzerplaat minimal binary.

Op deze wijzerplaat is het half 4. En het is wat mij betreft een esthetische mooie tijd: een mooie collectie van vier gekleurde blokjes.

Nu denk je misschien: hoe lees je daar in hemelsnaam de tijd op uit? Dat lees je in app beschrijving op de Garmin store. Ik kan je alvast vertellen dat het een week of drie duurt om je deze wijzerplaat eigen te maken.

Datavisualisatie en technologie.

Tijd laat ons zien dat technologie een belangrijke factor is bij het maken van datavisualisaties: het kan je beperken, precies goed genoeg zijn of zelfs bevrijden. Het is het verschil tussen roeien met de riemen die je hebt en in staat zijn je hele boot uit elkaar te halen en er een vliegtuig van te bouwen.

Tijd laat ons ook zien dat technologie niet het belangrijkste is: toen onze behoefte om tijd te kunnen zien groter werd, was een beperkende technologie het enige wat er was. Die bleek voldoende. Het succes van de analoge wijzerplaat valt niet te negeren.

Nieuwsgierig?

Naast Minimal Binary speel ik met andere manieren van tijdvisualisatie. Zo heb ik ook een wijzerplaat gemaakt o.b.v. een stroompaal. Je ziet het complete overzicht hier.